Feb 9, 2008

Ádján luottaid guoran - I min bestefars (fot)spor

Muhtimat soitet imaštit manin mun vuolggán Nunavutii. Almmolaš čilgehussan lean manname dohko čađahit maŋemus oahpaheaddjeoahpu hárjehallama. Galggan váldit guokte kurssa Nunavut Arctic College`as ja jávkkan don beal ábi gitta cuoŋománu 1. beaivái. Muhto: Mus lea "čiegus" agenda maiddái!

Jagis 1921 vulge okta joavku sápmelaččat Vuolle-Mázes ealuineaset Baffin-sullui Canadai oahpahit inuihtaide boazodoalu. 
The Hudson Bay Company osttii ealuid sámiin ja suvde don beallái ábi. Mu máttaráddjá, máttaráhkku ja áddjárohkki, gii lei dušše jahkebeallásaš go vulge, ledje soapmásat sis.  Muittán ahte áddjárohkki lávii muitalit sin vásáhusaid birra mátkkis, ee. dan stuora dámppa Nascopie birra. Son muitalii movt gumppet spedje ealu ja movt doppe bohccot nelgo, go ledje dakkár jieŋat, maid čađa ii beassan spehtain ge. Doppe ii lean ealát bohccuide, ja inuihtat eai lean guođoheaddjit, muhto bivdoálbmot.
Dan mátkkis nissonolbmot oktan mánáineasetguin máhcce fas Sápmái dušše jagi maŋŋel, 
mu máttaráhkku ja áddjá nai. 
Máttaráddjá fertii báhcit vel jagi, muhto beasai iežas kontrávttas 1924:s.  Boazodoallu Baffinsullos ii lihkostuvvan, muhto sii máhcce ruoktot eallinagi vásáhusaiguin!

Dál, 85 jagi maŋŋel go áddjárohki máhcai fas Sápmái, de vuolggán mun dohko! 
Iqaluit, gosa galggan, lea oalle máttuidan dološ goahtesaji lahka. Jurddaš dan!

--------

Noen undrer kanskje på hvorfor jeg er på tur til Nunavut. Den offentlige forklaringa er at jeg skal gjennomføre den siste lærerpraksisen der. Jeg skal ta to kurs på Nunavut Arctic College og blir der til 1. april. Men: Jeg har en (heller dårlig) skjult agenda der også!

I år 1921 dro en gjeng reindriftssamer fra Nedre Masi med reinflokken sin til Baffin Island i Canada 
for å lære inuittene å drive med reindrift.  The Hudson Bay Company kjøpte rein fra samene
og sendte reinene samt eierne "over there". Min oldefar, oldemor og bestefar (morfar), som var bare 
halvåret gammel da reisen begynte, var noen av dem. 
Husker at bestefar pleide å fortelle historier fra reisen. Han fortalte om det store skipet Nascopie. 
Han fortalte om ulvene som åt opp flokken, og isen over beitet som gjorde at reinen sulta ihjel. Det var ikke levegrunnlag for reinflokken der, og inuittene var ikke gjetere, men et jaktende folk.
Kvinnene og barna dro hjem til Sápmi etter et år, blant dem min oldemor og bestefar. Oldefar måtte bli igjen et år til, men ble løst fra 
kontrakten sin i 1924.
Reindrift på Baffin Island mislyktes, men dem kom hjem med opplevelser for livet!

Nå, 85 år etter at min bestefar kom hjem igjen til Sápmi, drar jeg dit!
Iqaluit, hvor jeg skal, er relativt nært mine forfedres gamle boplass! Tenk deg det!

2 comments:

Vidar Andersen said...

Buorre ræjsso vajk gåsik galga, æjvvalip Roandemin dan mangela?

BeritOskal said...

Dal don gal leat barrahis juo manname Nunavutai. Sihkkarit fargga olleme juo? Savan goit buori matkki ja cealkke olu dearvuodaid oahppasiidda;)